Περί Αξιολόγησης…Απεργία-Αποχή

 

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ – ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ Β΄ ΕΛΜΕ-Θ

Περί Αξιολόγησης…

 

   Βασικοί πυλώνες όλων των αναδιαρθρώσεων είναι η λογοδοσία, η μέτρηση της απόδοσης των εκπαιδευτικών και των επιδόσεων των μαθητών μέσω κάθε μορφής αξιολόγησης, οι μειώσεις των δημοσίων δαπανών και των μισθών των εκπαιδευτικών, η ελαστική εργασία και η επιχειρηματικότητα. Σχεδόν σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα καταγράφονται αλλαγές στην τεχνική εκπαίδευση με μεγαλύτερη έμφαση στη σύνδεση με τις επιχειρήσεις και ταυτόχρονα επικρατεί η λογική της προώθησης ενός σταθερού κοινού πυρήνα (common core) βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων καθώς και η ενίσχυση της σχολικής ηγεσίας.

   H αξιολόγηση των μαθητών, που χρησιμοποιείται ως αυτοτελής πολιτική ελέγχου του εκπαιδευτικού «αποτελέσματος» αλλά και ως «μονάδα μέτρησης» της αποδοτικότητας των εκπαιδευτικών, συσχετίζεται με τη μεγαλύτερη εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης στην αξιολόγηση των σχολείων.

   Για τη χώρα μας πρώτη στόχευση είναι η «εμπέδωση της κουλτούρας αξιολόγησης». Τι συμβαίνει όμως σε αυτές που ήδη έχει «εμπεδωθεί»; Ποιες είναι οι συνέπειες στη λειτουργία και το χαρακτήρα του δημόσιου σχολείου, στην εργασιακή κατάσταση των εκπαιδευτικών, στη μόρφωση των παιδιών;

 

ΟΛΛΑΝΔΙΑ:  

   Εφαρμόζεται «σκληρό» σύστημα εξωτερικής

αξιολόγησης με σαφή κατηγοριοποίηση των σχολείων σε αυτά που «βρίσκονται σε κίνδυνο» και σε αυτά «που μπορείς να εμπιστευθείς».

   Υπάρχει συνεχής παρακολούθηση από εξωτερικούς αξιολογητές, με βάση συγκεκριμένους δείκτες «ανάλυσης ρίσκου», ακόμα και με χρήση αρνητικών δημοσιευμάτων στον τύπο. Προβλέπονται πειθαρχικές κυρώσεις σε περίπτωση που, για παράδειγμα, το σχολείο κριθεί ότι δεν ακολουθεί τις οδηγίες των αξιολογητών για τη βελτίωσή του, που σε ακραίες περιπτώσεις οδηγεί ακόμα και σε παρακράτηση ολόκληρου του προϋπολογισμού του σχολείου. Όπως καταλαβαίνουμε, αυτό σημαίνει βαθιά ταξική διαφοροποίηση των σχολείων.

   Η εφαρμογή αυτού του τύπου αξιολόγησης έχει οδηγήσει τους εκπαιδευτικούς της χώρας σε επαγγελματική εξουθένωση, λόγω της πολύωρης γραφειοκρατικής απασχόλησης. Διαπιστώνεται μεγάλη έλλειψη εκπαιδευτικών εξαιτίας του σκληρού συστήματος και των αυστηρών προϋποθέσεων για την είσοδο στο επάγγελμα, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα τις υπεράριθμες τάξεις.

ΔΑΝΙΑ:

   Οι δείκτες σύμφωνα με τους οποίους αξιολογείται ένα σχολείο είναι τα αποτελέσματα των εθνικών τεστ και των τελικών εξετάσεων, ο αριθμός των εγγραφών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και η σύγκριση αποτελεσμάτων του κάθε σχολείου με τον εθνικό μέσο όρο.

   Οι μαθητές πρέπει να αξιολογηθούν ως «καλοί» στην ανάγνωση και στα μαθηματικά στα εθνικά τεστ, για να περάσει το σχολείο με επιτυχία από την αξιολογική δοκιμασία. Ταυτόχρονα, γίνεται ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών από τον διευθυντή του σχολείου.

   Την άνοιξη του 2013 οι δημοτικές αρχές που προσλαμβάνουν τους εκπαιδευτικούς απαιτούσαν από το συνδικαλιστικό τους όργανο να δώσει το «πράσινο φως» ώστε τα 50.000 μέλη του, δάσκαλοι και καθηγητές, να εργάζονται περισσότερες ώρες και επίσης να παραδίδουν και άλλα μαθήματα πέραν των ειδικοτήτων τους, με τους διευθυντές των σχολείων να ορίζουν οι ίδιοι την αναλογία ανάμεσα στο διδακτικό και εργασιακό ωράριο των εκπαιδευτικών

 

ΙΤΑΛΙΑ:

   Διεξαγωγή διαγωνισμού για τις προσλήψεις των εκπαιδευτικών, αυτοαξιολόγηση και σχέδιο βελτίωσης της σχολικής μονάδας, με το κάθε σχολείο να δημοσιεύει τον προϋπολογισμό του και την έκθεση αυτοαξιολόγησής του, προσέλκυση ιδιωτικής χρηματοδότησης για τα δημόσια σχολεία μέσω φορολογικών κινήτρων και αξιολόγηση των διευθυντών από εξωτερικούς αξιολογητές.

   Ο διευθυντής αποκτά απόλυτη εξουσία στη λειτουργία του σχολείου και τον έλεγχο των εκπαιδευτικών. Υπάρχουν εξωτερικοί αξιολογητές δύο τύπων, αυτοί που έχουν εμπειρία στο σχολείο και αυτοί που έχουν σε άλλα πεδία (όπως στο μάνατζμεντ και στην οργάνωση) και βαθμολογούν το σχολείο με τετραβάθμια κλίμακα αξιολόγησης.

 

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ:

   Η εξωτερική αξιολόγηση των σχολείων υλοποιείται από τρεις αξιολογητές, σε τρεις βασικούς άξονες: αποτελέσματα, παροχή εκπαίδευσης, ηγεσία και διοίκηση (41 παράμετροι) σε πενταβάθμια κλίμακα.

   Πριν την αξιολόγηση γίνεται συλλογή των στοιχείων για τα αποτελέσματα των μαθητών στις εθνικές εξετάσεις, δίνονται ερωτηματολόγια σε γονείς και μαθητές και πραγματοποιούνται ολομελειακές συζητήσεις στη σχολική μονάδα με συμμετοχή και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σχολεία με «χαμηλές επιδόσεις» επαναλαμβάνουν την αξιολόγηση σε ένα χρόνο. Η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που γίνεται από το διευθυντή έχει επίδραση στην επαγγελματική τους εξέλιξη και για τους συμβασιούχους στην ανανέωση των συμβάσεών τους.

 

ΓΕΡΜΑΝΙΑ:

   Οι εκπαιδευτικοί αξιολογούνται πριν από τις υπηρεσιακές μεταβολές τους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης αξιολογούνται μετά το τέλος της δοκιμαστικής περιόδου πρόσληψης. Βασικοί άξονες είναι το κατά πόσον ο εκπαιδευτικός ακολούθησε το πλάνο του σχολείου και τους εσωτερικούς του κανόνες. Πιο συγκεκριμένα, αξιολογούνται η προετοιμασία, το περιβάλλον της τάξης, η συνεισφορά στην ανάπτυξη του σχολείου, το κατά πόσο ενισχύθηκαν οι δεσμοί με την κοινότητα με βάση την παρατήρηση στην τάξη, την προσωπική συνέντευξη, την αυτοαξιολόγηση του εκπαιδευτικού και το ατομικό του πορτφόλιο.

 

ΓΑΛΛΙΑ:

   Εφαρμόζεται ατομική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, με 100βάθμια κλίμακα. Για τη διοικητική του συνέπεια βαθμολογείται από τον διευθυντή κάθε χρόνο, ενώ για την παιδαγωγική του επάρκεια από τον επιθεωρητή κάθε τρία με τέσσερα χρόνια. Ο επιθεωρητής αξιολογεί το αναλυτικό πρόγραμμα και τις παιδαγωγικές μεθόδους που αξιοποιούνται από τον εκπαιδευτικό. Οι αξιολογήσεις αυτές έχουν επίπτωση στην υπηρεσιακή και μισθολογική εξέλιξη του εκπαιδευτικού. Σε περίπτωση αρνητικής αξιολόγησης, προβλέπεται νέα αξιολόγηση, για τους μόνιμους, αναστολή της υπηρεσιακής τους ανέλιξης και για τους συμβασιούχους εκπαιδευτικούς μη μονιμοποίηση.

   Με βάση τα παραπάνω, το πρωταρχικό ερώτημα παραμένει: κατά πόσον η εφαρμογή όλων των προαναφερθέντων συστημάτων αξιολόγησης έχει συμβάλει στην άμβλυνση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων, στην ικανοποίηση των μορφωτικών αναγκών των μαθητών και στην επαγγελματική ενίσχυση του εκπαιδευτικού, που είναι και η κεντρική αφήγηση της εξουσίας.

 

ΗΠΑ:

   Ο νόμος NCLB απαιτεί από κάθε πολιτεία των ΗΠΑ να αξιολογήσει τις ικανότητες όλων των μαθητών στην ανάγνωση και στις μαθηματικές πράξεις, από το επίπεδο της τρίτης δημοτικού έως εκείνο της δευτέρας γυμνασίου.

   Εάν σε ένα σχολείο, ακόμα και μία μονάχα από αυτές τις ομάδες δεν επιτυγχάνει συνεχείς προόδους προς την εκπλήρωση του στόχου που έχει τεθεί, η σχολική μονάδα υπόκειται σε κυρώσεις, των οποίων η σοβαρότητα αυξάνεται σταδιακά. Την πρώτη χρονιά, το σχολείο δέχεται μια επίπληξη. Την επόμενη, σε όλους τους μαθητές (ακόμα και σε εκείνους που πέτυχαν υψηλή βαθμολογία) προσφέρεται η δυνατότητα να αλλάξουν σχολική μονάδα. Την τρίτη χρονιά, οι φτωχότεροι μαθητές δικαιούνται δωρεάν ενισχυτική διδασκαλία. Εάν το σχολείο δεν κατορθώσει να επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί μέσα σε διάστημα πενταετίας, βρίσκεται αντιμέτωπο με τα ενδεχόμενα της ιδιωτικοποίησής του, της μετατροπής του σε charter school, της πλήρους αναδιάρθρωσής του ή, απλούστατα, του κλεισίματός του. Το δε προσωπικό του μπορεί να απολυθεί. Αυτή τη στιγμή, περίπου το ένα τρίτο των δημόσιων σχολείων της χώρας (δηλαδή, περισσότερα από 30.000) έχουν ενταχθεί στην κατηγορία των σχολικών μονάδων που δεν επιτυγχάνουν «ικανοποιητικά ετήσια αποτελέσματα».

 

 

   …Κρυφός στόχος της εφαρμογής της αξιολόγησης είναι η ιδεολογική, πολιτική και εργασιακή πειθάρχηση του εκπαιδευτικού προσωπικού. O εκπαιδευτικός πρέπει να είναι πειθήνιος, υποταγμένος, άβουλος, ανασφαλής και με σκυμμένο το κεφάλι. Όμως, φοβισμένος δάσκαλος σημαίνει και φοβισμένα παιδιά. Υποτίθεται ότι οι εκπαιδευτικοί χώροι είναι εκεί που γίνεται ανταλλαγή ελεύθερων ιδεών, εκεί που διαμορφώνονται οι αυριανοί ελεύθεροι πολίτες με κριτική ματιά στα πράγματα. Δεν είναι οι άκρως ανταγωνιστικοί χώροι, οι άκρως κατευθυνόμενοι, όπου ο καθένας φοβάται να εκτεθεί και ενδιαφέρεται μόνο να πάρει καλό βαθμό στην αξιολόγησή του. Η αξιολόγηση προτείνει έναν εκπαιδευτικό ατομιστή, εγωιστή, γραφειοκράτη και μοριοσυλλέκτη. Θα είναι καταστροφή, αν ατονήσει ο παιδαγωγικός και κοινωνικός του ρόλος. Δεν θα έχει πλέον καμία υπόσταση πνευματικού και ευαίσθητου ανθρώπου που πάνω από όλα νιώθει ότι έχει ευθύνη για το μέλλον των μαθητών του…

Δημήτρης Τσιριγώτης